ارزیابی عملکرد نظام سلامت در تخصیص منابع بهداشتی، درمانی و تامین اجتماعی (مطالعه موردی)

مقدمه: توزیع عادلانه منابع و خدمات بهداشتی- درمانی در جهت تامین و حفظ سلامت آحاد جامعه، از دیرباز بعنوان دغدغه همیشگی سیاستگذران مطرح بوده و موجب گردیده مدیریت و تخصیص منابع در نظام سلامت از اهمیت بسزایی برخوردار گردد. اگرچه در راستای کاهش عدم تعادل فضایی، توجه به مناطق محروم پس از انقلاب نقطه عطفی است که نظام جمهوری اسلامی در دستور کار خود قرار داده است اما باید اذعان داشت که نبود توازن در جریان توسعه و توزیع نابرابر شاخص­های بهداشتی، درمانی و تامین اجتماعی در گستره فضایی موجب ایجاد شکاف و نابرابری های منطقه­ایی بعنوان اصلی­ترین مانع در مسیر توسعه گردیده است. مطالعه نابرابری­های منطقه­ایی، تلاش برای رفع نابرابری و دسترسی به استانداردها یکی از اقدامات ضروری متولیان امر جهت تحقق عدالت­اجتماعی و نیل به توسعه پایدار است. در همین راستا این پژوهش با هدف تبیین و سنجش عملکرد نظام سلامت در تخصیص خدمات بهداشتی- درمانی و تامین اجتماعی در استان بوشهر انجام گردید. روش بررسی: پژوهش بنیادی و نوع مطالعه توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری شهرستان­های استان بوشهر (تعداد نه شهرستان) و روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه­ایی و ابزار جمع­آوری با توجه به نوع اسناد و اهداف پژوهش جداول و فرم­های مبتنی بر داده­های آمارنامه سال 1390 خورشیدی استان بوشهر بوده است که طی آن نوزده شاخص بهداشتی- درمانی استخراج و به شیوه کمّی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله­مراتبی و بهره­جستن از تکنیک بهینه­سازی چند­معیاره و حل سازشی (vlsekriterijumska optimizacija i kompromisno resenje) و بهره­گیری از نرم افزارهای expert choice و spss تحلیل سطوح درجۀ توسعه­یافتگی شهرستان­های استان بوشهر به انجام رسید. یافته­ها: یافته­ها طی مقطع زمانی 1390 خورشیدی نشان از شکاف منطقه­ای و توسعه نامتوازن و ناهمگون استان بوشهر در حوزه سلامت دارد. به طوری که روند تخصیص منابع نیز حاکی از آن است که شهرستان بوشهر دارای بیشترین توسعه و شهرستان گناوه محروم­ترین شهرستان در ابعاد بهداشتی، درمانی و تامین اجتماعی بوده است. شواهد همچنین مبین این مطلب است که شهرستان دشتستان دارای توسعه نسبتا مطلوب، شهرستان­های جم، تنگستان و دشتی توسعه متوسط و شهرستان­های دیر، کنگان و دیلم در زمره مناطق نسبتا محروم قرار داشته است. نتیجه­گیری: نتایج نشان می­دهد توسعه نظام سلامت در مناطق استان بوشهر مستلزم بازنگری در سیستم مدیریتی، برنامه­ریزی، تخصیص منابع و امکانات بهداشتی- درمانی، توزیع برابر فرصت­ها و ارتقای کیفی خدمات در مناطق دورافتاده با هدف آمایش سرزمین می­باشد.   واژه­های کلیدی: نظام های مراقبت سلامت؛ تامین اجتماعی؛ درمان؛ ارزیابی عملکرد